Εμπεδοκλής (2)

. Σημαντικότατη είναι η περιγραφή του Εμπεδοκλή για τις λειτουργίες των αισθήσεων και της νόησης, οι οποίες ταυτίζονται. Κάθε αισθητήριο όργανο έχει πόρους (διαφορετικούς το καθένα) μέσα από τους οποίους περνούν οι απορροές των αντικειμένων που ταιριάζουν σε αυτούς. Αν κάποια απορροή είναι πιο μεγάλη από τον πόρο τότε δεν μπορεί να περάσει ενώ αν είναι πιο μικρή δεν τον αγγίζει. Έτσι τα χρώματα μπορούμε να τα αντιληφθούμε μόνο με την όραση, την οσμή μόνο με την όσφρηση κ.ο.κ. Παρομοίως μπορούμε να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τα όμοια μας. Τα ανθρώπινα μέλη αποτελούνται, όπως είδαμε, από τις 4 ρίζες. Μπορούμε να γνωρίσουμε λοιπόν τα αντικείμενα που έχουν ως συστατικό τους την ίδια ρίζα. Και μάλιστα, εφόσον το αίμα, που βρίσκεται κυρίως γύρω από την καρδιά, συναποτελείται και από τις 4 ρίζες στον ίδο βαθμό, η καρδιά θεωρείται το κέντρο της σκέψης.
. Η νοηση και η εμπειρία του ανθρώπο είναι περιορισμένη. Αυτό φροντίζει να μας το ξεκαθαρίσει από την αρχή του "Περί Φύσεως". Υπάρχει όμως και ο ιερός Νους, που υπερβαίνει την ανθρώπινη γνώση, ο θεός. Ο Θεός αυτός δεν είναι ο ανθρωπόμορφος θεός του Ομήρου και του Ησιόδου. Είναι "Νους", 1 τέλειο σώμα που έχει κάποιες από τις φυσικές ιδιότητες της σφαίρας και για αυτό η νοητική του δύναμη είναι αρκετά μεγάλη.


. Στο άλλο του σύγγραμα, τους "Καθαρμούς", ο Εμπεδοκλής διατυπώνει τις μεταφυσικές του απόψεις, καθαρά επηρεασμένες από τα θρησκευτικά μυστήρια και τον Πυθαγορισμό. Μιλά σε πρώτο πρόσωπο κι αρχίζει με τη διατύπωση πως ο ίδιος δεν είναι θνητός αλλά θεός. Σύμφωνα με ένα αρχαίο νόμο των θεών, όπως μας εξηγεί, τιμωρήθηκε, όπως και άλλοι δάιμονες, για κάποιο έγκλημα να ντυθεί τη θνητή σάρκα και μέσα από μία σειρά συνεχών ενσαρκώσεων (για παράδειγμα λιοντάρι, φύλλο δάφνης κτλ) κατέληξε άνθρωπος. Μάλιστα ένας ανώτερος άνθρωπος με ικανότητες, ένας μάντης, ραψωδώς, γιατρός ή άρχοντας. Σημειωτεόν πως στη αρχαιότητα κυκλοφορούσαν πολλά ανέκδοτα για την έπαρση και τα θαύματα του Εμπεδοκλή. Μετά το τέλος των ενσαρκώσεων αυτών θα πάρει ξανά τη θεϊκή του μορφή.
. Σαν τιμωρημένος θεός αποτρέπει τους ανθρώπους από την κρεατοφαγεία και τις αιματηρές θυσίες και δίνει οδηγίες για τις καθαρτήριες τελετές που θα τους ξανακάνουν θεούς. Με αυτή την ιδέα - μεταφορά δηλώνει την άμεση συγγένεια του ανθρώπου με το θεό της Σφαίρας, το Νου, το σκέπτεσθαι και ενισχύει αυτό που υπαινισσόταν στο "Περι Φύσεως", πως η ζωή ξεπερνά τα στενά ανρθρώπινα όρια.